Advies en begeleiding bij kwiksanering

Opdracht

Ingenieursbureau Oesterbaai, gespecialiseerd in het saneren van gevaarlijke stoffen, vroeg Veiligheidsconcept MCM b.v. om arbeidshygiënisch advies en begeleiding van een kwiksanering in Amsterdam.

Project

In de 19e eeuw zaten in de Amsterdamse binnenstad aan de grachten veel handelshuizen. Aan de Spiegelgracht werden bijvoorbeeld spiegels gemaakt. Voor de spiegelende laag werd het metaal kwik gebruikt. De opslag van dit zware metaal zat onder andere aan de Leidsegracht, bleek toen de fundamenten van het kantoor daar werden gerenoveerd.

Kwik uit de muur

Bij het maken van inkassingen voor het aanbrengen van betonbalken voor de fundering, werden kwikdruppels zichtbaar. Blijkbaar was er ooit een vat met kwik omgevallen en via de vloer de wanden ingelopen. De aannemer herkende het kwik onmiddellijk aan de zilveren balletjes en legde het werk direct stil.

Grenswaarde kwik < 20 µmg/m3 voor werknemers

Ingenieursbureau Oesterbaai werd ingeschakeld. De wanden moesten worden leeggehaald en ook de onderliggende grond moest afgevoerd. Een aannemer voerde dit uit met chemisch resistente pakken en adembescherming. Vanwege de aard van de werkzaamheden en het soort stof besloot Oesterbaai dat een arbeidshygiënist betrokken moest worden bij het beoordelen en begeleiden van de werkzaamheden.

Aanpak

Voor het saneren van metallisch kwik is geen standaard oplossing, zeker niet in een historisch pand. Dit vraagt om een maatwerkaanpak. Op basis van de eigenschappen van metallisch kwik zijn meerdere testen uitgevoerd om te komen tot een realistische en veilige aanpak. Hierbij was een nadrukkelijke rol weggelegd voor Rokus Zijl, arbeidshygiënist van Veiligheidsconcept MCM b.v. Bij het testen is gekeken hoe metallisch kwik reageerde op verwarming en de werking van dampdichte folies. De toegestane grenswaarde van kwik is < 20 µg/m3. Bij meting tijdens de gecontroleerde testen werden enorm hoge waarden gemeten. Dit vroeg om een realistische blik op veiligheid en mogelijkheden.

Rokus Zijl begeleidde het hele proces. Hij zag toe op de metingen, adviseerde over en controleerde het V&G-plan en verzorgde de start-werkinstructie. Gedurende de werkzaamheden was hij altijd standby. Ook bij de aangrenzende panden zijn metingen verricht. Daar bleek geen kwikdamp aanwezig.

Resultaat

Goede interactie tussen milieutechnicus en arbeidshygiënist heeft geleid tot een kosteneffectieve en duurzame methode. We hebben ervoor gekozen om voor zover mogelijk de kwikverontreiniging te verwijderen en het overige deel te isoleren. Als veiligheidsmaatregel zijn isolerende voorzieningen getroffen. Feitelijke is er een gebouw in een gebouw gemaakt.

Een oplossing bedenken is stap 1. Het controleren of de oplossing ook daadwerkelijk werkt is van wezenlijk belang. Een jaar lang is intensief gemonitord om de werkingen van de methode te toetsen. Hierbij zijn zowel de concentraties in het gebouw als de temperatuur beoordeeld. De waardes in het gebouw liggen ver beneden de grenswaarde en daarmee kan het gebouw zonder enige hinder gebruikt worden. Zowel vanuit milieutechnisch als arbeidshygiënisch oogpunt zijn we tevreden met het resultaat. Uiteraard moet het systeem periodiek gecontroleerd worden op het blijvend functioneren.

Hilko Booij, Ingenieursbureau Oesterbaai